Trauma, traumatyczne przeżycia, traumatyczne doświadczenie – to hasła, które coraz częściej wybrzmiewają podczas rozmów i to nie tylko tych ze specjalistą. Choć słowo trauma wywołuje nieprzyjemny dreszcz, uczymy się je obłaskawiać. A co najważniejsze uczymy się nie tylko rozmawiać o trudnych doświadczeniach, ale również sięgać po pomoc, gdy mierzymy się z ich konsekwencjami.
Czym jest trauma i temu, jak traumatyczne doświadczenia w negatywny sposób regulują nasze życie przeczytasz w poniższym artykule.
Przeczytasz w nim:
- Czym jest trauma?
- Jakie traumatyczne zdarzenia wywołują patologiczne zachowania w naszej codzienności?
- Jakie skutki pociągają za sobą traumatyczne przeżycia?
- Jak rozpoznać objawy stresu pourazowego?
- Gdzie szukać pomocy.
Czym jest trauma?
Trauma to bardzo silne doświadczenie, które w negatywny sposób wpływa na nasze życie i:
- utrudnia powrót do funkcjonowania sprzed trudnych emocjonalnie zdarzeń
- wywołuje patologiczne zachowania, trwale wpisane w naszą codzienność.
Traumatyczne przeżycia zmieniają nasz emocjonalny świat. Pod wpływem trudnych doświadczeń budujemy w sobie system zachowań, które stają się dla nas swoistym parasolem ochronnym. Niestety w większości są to działania, które z zasady mają nas uchronić przed powtórnym doświadczeniem przykrych emocji, wywołują jednak nieadekwatne do danej sytuacji zachowania, utrudniające nam życie. Zamykamy się w bańce, która dla naszego emocjonalnego świata wydaje się bezpieczną przestrzenią, a w rzeczywistości przynosi nam więcej strat niż korzyści.
Dlaczego tak się dzieje?
Ponieważ traumatyczne doświadczenia zabierają nam racjonalność i tym samym wolność i radość życia. Paradoksalnie z obawy przed powtórnym zranieniem pielęgnujemy w sobie krzywdę, zagłębiając się coraz bardziej w negatywnych emocjach – strachu, bólu, poczuciu samotności, niezrozumienia i odrzuceniu.
Przyczyny traumy
Samo pojęcie traumy w psychologii funkcjonuje od ponad stu lat i zostało wprowadzone przez Zygmunta Freuda oraz Josefa Breuer’a w1895 roku, za sprawą tekstu Studia nad histerią. Po wieloletnich badaniach i obserwacji zachowań m.in. weteranów wojny w Wietnamie w latach 70., w 1980 r. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne wprowadziło termin Post Traumatic Stres Disorder PTSD (w Polsce funkcjonujący jako zespół stresu pourazowego), do podręcznika klasyfikacji zaburzeń psychicznych (DSM III), jako jednostki chorobowej.
Początkowo do zdarzeń wywołujące PTSD zaliczano:
- wojnę
- atak terrorystyczny
- wypadek komunikacyjny
- klęskę żywiołową.
Na skutek badań wprowadzono nowelizację samego pojęcia traumy oraz czynników ją wywołujących i tak w klasyfikacji chorób z 2013 r. (DSM V), rozszerzono definicję traumy o następujące wydarzenia:
- bycie świadkiem gwałtownej śmierci
- wiadomość, że bliska nam osoba zmarła nagle
- przemoc seksualną
- obcowanie ze śmiercią pracowników służb (policjanci, strażacy, ratownicy medyczni).
Lista zdarzeń wywołujących PTSD lub ostrą reakcję na stres wciąż się wydłuża. Obecnie zaliczamy do nich: utratę kogoś bliskiego (niekoniecznie nagłą i tragiczną), ciężką chorobę, poród, rozstanie, traumę dziecięcą, mobbing, przemoc domową oraz bycie światkiem wydarzeń, które zagrażają życiu, ale nie dotyczą bezpośrednio nas samych.
Jednak ze względu, na to, że nasze emocjonalne światy się różnią, wydarzenia wywołujące traumę mogą być różne. Nie każde trudne doświadczenie odciska piętno na naszym stanie psychicznym. To, co dla jednych jest przeżyciem wywołującym chwilową destabilizację dla innych może okazać poważnym kryzysem, z którego nie potrafią się podnieść. Uwarunkowania biologiczne, stan psychiczny oraz wsparcie najbliższych mają szczególny wpływ na siłę konsekwencji trudnych przeżyć. Osobom które przeżyły takie zdarzenia często potrzebny jest psycholog Ursynów.
Trauma – objawy
Przeżywanie traumy i odtwarzanie jej wciąż na nowo powoduje, że jesteśmy w permanentnym stresie, podwyższonym stanie czuwania i napięciu. Wywołuje to ogromną destabilizację życiową i pociąga za sobą szereg objawów psychofizycznych:
U osób zmagających się z zespołem stresu pourazowego czy ostrej reakcji na stres mogą występować:
- natrętne myśli, koszmary senne, ataki paniki, a nawet myśli samobójcze
- ciągłe odtwarzanie przeżytego doświadczenia
- poczucie wstydu, lęku, winy
- zachowania nieadekwatne do sytuacji, huśtawka skrajnych emocji
- potrzeba izolacji i wycofanie się z życia społecznego
- zaburzenia odżywiania – brak apetytu lub nadmierne łaknienie
- nadużywanie leków, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych
- labilność emocjonalna, rozdrażnienie, problemy z koncentracją.
Ze względu na duże poczucie wstydu, braku zrozumienia i zaufania do świata osoby dotknięte traumą bardzo często zrywają relacje z najbliższymi – to bardzo ważny sygnał dla otoczenia i swoiste wołanie o pomoc.
Leczenie traumy
Osoby borykające się ze skutkami traumatycznych przeżyć najczęściej nie są w stanie poradzić sobie z nimi w pojedynkę. Warto sięgnąć po pomoc psychotraumatologa-specjalisty, który zajmuje się pomocą w przepracowaniu traumy. Wiedza z tej dziedziny pozwala na zastosowanie konkretnych metod pracy z pacjentami, które pozwalają na przejście całego procesu – od zidentyfikowania źródła traumy, poprzez pracę nad emocjami z nią związanymi do osiągnięcia przez pacjenta możliwości funkcjonowania bez patologicznych zachowań – w bezpiecznym, pełnym akceptacji i wsparcia środowisku.
Skorzystaj z fachowej pomocy i wsparcia – umów się na spotkanie.
Psychotraumatolog Legionowo